Alice en de telescoop

Na 3 maanden ben ik eindelijk door The Life of Lewis Carroll heen, een biografie van F.B. Lennon. Gekocht van een andere Alice-fan op de eerste clubdag van het Lewis Carroll Genootschap, als ik de bijeenkomst oneerbiedig zo mag noemen. Een must om te hebben voor de echte fan, maar 400 blz. lezen in niet het makkelijkste Engels en met zoveel omzwervingen dat je de draad af en toe kwijt was, bleek een hele opgave. Ik miste een beetje een eenvoudige toelichting op feiten die iedereen die Alice leest wel zal kennen, maar die de ik-ben-niet-zo'n-Alice-in-Wonderland-fan lezers misschien ook zouden kunnen inspireren.

Veel figuren in Alice zijn bijvoorbeeld gebaseerd op echte mensen, en hoewel er Freudiaanse verklaringen circuleren dat Lewis Carroll de alter ego van Alice was, of, contrarywise, net andersom, of dat hij de Witte Ridder was (:lees die biografie maar), wat me allemaal een beetje vergezocht lijkt, was Lewis Carroll natuurlijk de dodo in het verhaal, als hij stotterend zijn echte naam uitsprak: Do-Do-Dodgson. Of was hij toch het Witte Konijn, met zijn onafscheidelijke handschoenen, die Alice meelokte kraskraskras op avontuur stuurde naar Wonderland, wat de echte Lewis Carroll misschien eigenlijk ook wel wilde?

Anyway, Dodgson verliet het huis niet zonder handschoenen. Ik dacht altijd dat hij de vlekken wilde verdoezelen die hij bij het werken met de chemicaliën voor het ontwikkelen van zijn foto's had opgelopen, maar ook in zijn studentenjaren bleek de handschoen al kenmerkend. Jaren later, bij een renovatie van zijn ouderlijk huis, werd bovendien als een soort tijdcapsule in een geheime bergruimte een blik met trivia aangetroffen, ooit door Dodgson verstopt toen hij misschien tien of elf was, met daarin onder andere een handschoen en een vingerhoed, die ook in Alice voorkomt, als "prijs" voor het lopen van de Hoe-word-ik-droog-race, van Alice voor Alice, uitgereikt door meneer Dodo himself.
Is Alice in Wonderland een autobiografie? Dat niet, maar het blijkt wel een zeer persoonlijk verhaal. Had die vingerhoed bijvoorbeeld iets te maken met de waardering voor zijn moeder, die al vroeg overleed, waardoor hij als oudste zoon medeverantwoordelijk was voor de opvoeding van zijn vele zusters, en is dat dan weer een verklaring voor zijn voorkeur voor meisjes (of afkeer van jongens), en dus zeker voor Alice die samen met haar twee zusters een unieke verschijning waren op het mannenbolwerk Oxford University? Dit soort vragen en kleine weetjes maakt het lezen van Alice des te leuker, en het maakt je nieuwsgierig naar andere verklaringen en achtergronden, en wat minstens zo interessant is om te weten, zijn de verklaringen van Engelse termen.

Nooit geweten, om maar iets te noemen, dat "Chasing the White Rabbit" eigenlijk zoiets betekent als iets onmogelijks willen bereiken, of het najagen van een droom of een fantasie. Zo gezien is het volstrekt logisch dat als Alice dan toch ergens achteraan moest zitten, dat het een wit konijn moest zijn, en Lewis Carroll en Logica was één pot nat. Logisch dus dat je daarna in een konijnenhol valt, om vervolgens in een wonderlijk land uit te komen: To fall down the rabbit hole betekent zoiets als het spoor bijster raken, in de zin van terecht komen in een verwarrende situatie, maar ook: ergens zo ver in verdiept raken, dat je alles om je heen vergeet (wat me regelmatig gebeurde bij het lezen van een spannend boek zoals IT van Stephen King en bij alles van Maarten Biesheuvel, of bij het kijken naar een film zoals Leon met Natalie Portman, Shakespeare´s in Love met Gwyneth Paltrow, Music & Lyrics met Drew Barrymore, Pulp Fiction met Uma Thurman en ja daar is ze weer: alles van Lindsay Lohan. Mean Girls, Machete, Herbie, Freaky Friday, Parent Trap...Sorry, just fell down the rabbit hole, I guess!).

Zo was het ook volstrekt logisch dat als Alice twee vreemde figuren ontmoet, dat wel de Maartse Haas en de Hoedenmaker moeten zijn. Zowel het gezegde Mad as a March Hare als de uitdrukking Mad as a Hatter gebruikte je als je bedoelde dat iemand compleet gestoord was. Waarom een Hatter gek is, geen idee; misschien was de uitdrukking er gewoon opeens, zoals wij zeggen: Zo gek als een deur. Waarom de Haas in maart gek is, geen idee; mating season perhaps? Hoe dan ook, zo zit Alice vol met dit soort woordgrappen; de uitdrukking Smiling like the Cheshire Cat werd gebruikt als iemand een beetje stiekem deed, onvoorspelbaar was en mysterieus; de Queen of Hearts was een uitdrukking die gebruikt werd voor een controlfreak, dus toepasselijker kan het niet.

Dit soort dingen staat dus niet in die biografie, maar her en der pik je wel eens iets op, en dan wil ik meer weten (:vandaar dat ik die biografie kocht) en inderdaad, mijn fantasie slaat dan wel eens op hol. Zo weet ik zeker dat de fascinatie van Lewis Carroll voor het getal 42 betrekking heeft op een gebeurtenis in zijn leven toen hij 31 was en Alice 11. Misschien nadat hij een foto van haar had genomen? In die tijd moest het object van de foto zeker 42 seconden niet bewegen om de foto te laten lukken en als er ooit een tijdperk heeft bestaan waarin Lewis Carroll kon wegdromen, dan moet dat wel telkens die periode van 42 tellen zijn geweest waarin hij met zijn hoofd onder dat laken (zo´n oud fototoestel zoals ook in Kuifje en De Blauwe Lotus) naar de geportretteerde keek.

Te ver gezocht? That's me. Zo kreeg ik toen ik het verhaal van Alice weer eens las waarbij ze uitrekt als een telescoop, laatst een epiphany. Een epiphany? Yep, een epiphany. Een van de mooiste Engelse woorden die ik ken. Komt wel eens voor in een film als iemand opeens op een briljant idee komt, als hij het licht ziet, een openbaring krijgt. Ik moest bij Alice als telescoop opeens denken aan de periode dat ik zelf rond de elf was, midden jaren zeventig. Wij kregen van de hoofdmeester af en toe Engelse les; nu heel gewoon, destijds iets bijzonders. Ik geloof dat hij getrouwd was met een lerares Engels, en dan krijg je dat. Lucky me. In die periode kon ik heel goed opschieten met een buurmeisje, Carla heette ze, ook iets van elf, maar (zoals ze zeggen): ze was haar leeftijd ver vooruit. Ik was een nerd, geloof ik, maar met een geheimzinnige aantrekkingskracht... (niet alleen op vrouwen, zie mijn vorige bijdrage waarin een fotograaf me voor een privesessie vroeg; toen ik dat laatst aan mijn vader vertelde, zie die meteen oh dat is die en die, die was homo. And that was all he said. Het zullen wel de vreemde jaren zeventig zijn geweest, maar als een mijn kinderen dit had verteld, zou ik met terugwerkende kracht wel enigszins verontwaardigd zijn. Maar goed, zo zal de manier waarop Lewis Carroll 150 jaar geleden met meisjes omging destijds ook wel meer geaccepteerd zijn dan nu, zal ik maar denken.)

Terug naar Carla. Ik weet me nog goed te herinneren dat we bij mij thuis een keer gingen oppassen, dat wil zeggen: mijn ouders gingen weg en helemaal alleen thuis zitten is ook niet gezellig. Mind you, in die tijd was er geen computer, geen mobiele telefoon en bestond het tv-aanbod uit Nederland 1 en Nederland 2. Sukkel als ik was hebben we de hele tijd alleen maar zitten kletsen en braaf tv zitten kijken (op een groene hoekbank, chips etend uit van die plastic oranje schaaltjes). Totdat ze naar huis moest. Op de gang trok ik de stoute schoenen aan en ik gaf haar de beste afscheidskus ever. Ik had nog geen groeispurt achter de rug en was toen vrij klein, en zij was dus wel gegroeid, overal en ze was ook behoorlijk lang; ik moest op het puntje van mijn tenen staan om bij haar lippen te kunnen. En weer terug op aarde. En weer op het puntje van mijn tenen. Helaas moest ze echt echt echt na vijf minuten naar huis, maar ik was evengoed in de zevende hemel. Oh, to be young again. (Grapje natuurlijk)

Ik weet zeker dat Lewis Carroll, niet vies van het uitdelen en ontvangen van kusjes als we zijn correspondentie moeten geloven, zich als een telescoop heeft gevoeld. Tenminste, ik hoop dat dit de verklaring is, want anders zijn we weer terug bij Freud die precies wist uit te leggen waarom jongens graag met brandweerwagens spelen. Heb ik gehoord.